RADCA PRAWNY

sobota, 20 czerwca 2009

Ślubowanie

Ślubowanie składane przez radcę prawnego

Ślubowanie odbiera dziekan rady OIRP prowadzącej listę, na którą wpisany został radca. (a zatem ślubowanie składa się już po wpisie).

Rota ślubowania = "Ślubuję uroczyście w wykonywaniu zawodu radcy prawnego przyczyniać się do ochrony i umacniania porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązki zawodowe wypełniać sumiennie i zgodnie z przepisami prawa, zachować tajemnicę zawodową, postępować godnie i uczciwie, kierując się zasadami etyki radcy prawnego i sprawiedliwości."

Złożenie ślubowania (obok wpisu na listę radców prawnych) jest warunkiem uzyskania prawa wykonywania zawodu radcy prawnego (art. 23 URP).

Odmowa złożenia ślubowania nie stanowi wprawdzie samoistnej przesłanki skreślenia z listy radców prawnych, jednakże może zostać uznana:

za działanie sprzeczne z Kodeksem etyki, a co za tym idzie, za przewinienie dyscyplinarne (Kodeks etyki obowiązują osoby wpisane na listę nawet jeśli nie wykonują jeszcze zawodu radcy prawnego);

za dowód nieistnienia, już w chwili wpisu na listę, przesłanki rękojmiowej (tj. jako nowy dowód istniejący w dniu wydania decyzji, nie znany organowi, który wydał decyzję, którego wyjście na jaw stanowi zgodnie z art. 145 § 1 KPA podstawę do wznowienia z urzędu postępowania zakończonego decyzją ostateczną o wpisie na listę radców prawnych.

Substytucja

Substytucja wg ustawy o radcach prawnych

Substytucja = dalszego pełnomocnictwa można udzielić:

innemu radcy,
adwokatowi,
prawnikowi zagranicznemu wykonującemu stałą praktykę w RP

W razie potrzeby dziekan rady OIRP wyznacza z urzędu zastępcę radcy prawnego, który został skreślony z listy radców albo nie może czasowo wykonywać czynności zawodowych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 URP r.p. może udzielić dalszego pełnomocnictwa (substytucji) innemu radcy prawnemu, adwokatowi, prawnikowi zagranicznemu wykonującemu stałą praktykę w zakresie wynikającym z ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.

W razie potrzeby dziekan rady okręgowej izby radców prawnych wyznacza z urzędu zastępcę radcy prawnego, który został skreślony z listy radców prawnych albo nie może czasowo wykonywać czynności zawodowych. Decyzja dziekana upoważnia wyznaczonego r.p. do prowadzenia podejmowanych spraw i jest równoznaczna z udzieleniem dalszego pełnomocnictwa procesowego (art. 21 ust. 2 URP).

Uprawnienie do udzielania "dalszego pełnomocnictwa" obejmuje przede wszystkim uprawnienie do udzielania "dalszego" pełnomocnictwa procesowego, ale również pełnomocnictwa do wykonywania wszelkich innych pozaprocesowych czynności faktycznych i prawnych dokonywanych przez r.p. w imieniu mocodawcy w ramach świadczonej przez niego pomocy prawnej.

Pełnomocnik substytucyjny jest samodzielnym pełnomocnikiem strony, a nie pierwszego pełnomocnika i jest upoważniony z mocy ustawy do wszystkich czynności, do których upoważniony jest udzielający substytucji r.p.. Substytucja może jednak ograniczać zakres działania pełnomocnika substytucyjnego pod względem rzeczowym lub czasowym.

Udzielenie pełnomocnictwa substytucyjnego nie uchyla kompetencji pełnomocnika głównego, jednakże wygaśnięcie pierwszego pełnomocnictwa powoduje wygaśnięcie pełnomocnictwa substytucyjnego.

Okoliczności upoważniające r.p. do powierzenia substytutowi reprezentowania klienta nie są w ustawie zdefiniowane. Stosuje się przez analogię odpowiednie przepisy ustawy Prawo o adwokaturze (art. 25 ust. 3). Przepis ten przewiduje możliwość udzielenia substytucji przez adwokata gdy nie może on osobiście wziąć udziału w rozprawie lub wykonać osobiście poszczególnych czynności w sprawie.

Warto zauważyć, że nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, które weszła w życie dnia 7 października 2007 r. zniosła w stosunku do pełnomocnictwa udzielonego przez osobę fizyczną składanego przez r.p. wymóg zawarcia oświadczenia pełnomocnika, że nie pozostaje on w stosunku pracy.

Należy również podkreślić, iż nowelizacja wprowadzona ustawą z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw przyniosła zmianę kręgu osób, które mogą występować w roli pełnomocnika substytucyjnego radcy prawnego. W obecnie obowiązującym stanie prawnym aplikant radcowski nie może być pełnomocnikiem substytucyjnym radcy prawnego. Warto jednak mieć na względzie, że zgodnie z art. 35¹ ust. 1 i 2 URP po upływie określonego czasu od rozpoczęcia aplikacji radcowskiej aplikant radcowski może zastępować r.p. (szczegóły – patrz pytanie 15).

Stosunek pracy

Wykonywanie zawodu radcy prawnego w ramach stosunku pracy (Zob. Kodeks Pracy)

W ramach stosunku pracy:

zajmuje samodzielne stanowisko podległe bezpośrednio kierownikowi jednostki.
2 lub więcej radców = 1 koordynator pomocy prawnej.
Radca może być zatrudniony jednocześnie w więcej niż jednej jednostce organizacyjnej i wymiarze przekraczającym jeden etat.

Specyficzna forma stosunku pracy, która nie powoduje zależności zawodowej radcy od podmiotu, z którym jest związany umową o pracę.

Gwarancje niezależności:

zajmowanie samodzielnego stanowiska pracy podległego bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej,
zakaz polecenia radcy prawnemu wykonywania czynności wykraczających poza zakres pomocy prawnej,
samodzielne prowadzenie spraw przed organami orzekającymi,
niezwiązanie poleceniem co do treści opinii prawnej.
Obowiązek uzyskania opinii rady OIRP przed dokonaniem wypowiedzenia.

Rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem z radcą prawnym przez jednostkę organizacyjną z powodu nienależytego wykonywania obowiązków radcy prawnego wynikających z URP może nastąpić po uprzednim zasięgnięciu opinii rady OIRP. Opinia ta winna być przesłana jednostce organizacyjnej w terminie 14 dni od dnia otrzymania od tej jednostki zawiadomienia o zamiarze rozwiązania stosunku pracy.

"Samodzielne stanowisko" to takie usytuowanie radcy prawnego w strukturze danej jednostki organizacyjnej, które eliminuje jego podległość pracowniczą jakiemukolwiek szczeblowi pośredniemu pomiędzy nim a kierownikiem tej jednostki.

Celem art. 9 ust. 1 URP jest zapewnienie stałego i bezpośredniego kontaktu radcy prawnego z osobą podejmującą istotne decyzje w sferze interesów danej jednostki organizacyjnej, (m.in. umożliwienie niezakłóconego ingerencją innych osób przepływu zapytań, opinii, porad i stanowisk). Powyższa regulacja przyczynia się do umocnienia prestiżu i podkreślenia pozycji radcy prawnego w danej jednostce.

Z zasady bezpośredniej podległości kierownikowi jednostki organizacyjnej wynika, iż nawet zatrudnienie w tej jednostce organizacyjnej kilku radców prawnych na samodzielnych stanowiskach lub w ramach jednej komórki organizacyjnej nie może stwarzać pomiędzy nimi stosunku podległości służbowej w zakresie czynności zawodowych. Z przyczyn organizacyjnych niezbędne jest wówczas powierzenie jednemu z nich koordynacji pomocy prawnej w tej jednostce (art. 9 ust. 2). Koordynacja nie jest ani kontrolą, ani nadzorem, ani też kierownictwem — to uprawnienie wykonywane wobec podmiotów bezpośrednio niepodporządkowanych (działających samodzielnie), dla zharmonizowania ich działalności.

Czynności koordynacyjne to m.in.:

rozdział spraw do załatwienia bądź prowadzenia,
czuwanie nad zapewnieniem ciągłości pomocy prawnej,
nadzór nad obsługą administracyjną zespołu radców prawnych lub prowadzenie (gdy nie ma pracownika administracyjnego) stosownej dokumentacji (repertoria, terminarze),
kontrola przestrzegania terminów procesowych.

Koordynator nie jest uprawniony do merytorycznej ingerencji w sposób wykonywania zawodu przez współpracujących z nim radców prawnych. Zgodnie z art. 37 Kodeksu Etyki, "Radca prawny, koordynujący prace zespołu, nie może naruszać niezawisłości i samodzielnościradców prawnych zatrudnionych w koordynowanym zespole w wykonywaniu ich obowiązków zawodowych". Kodeks Etyki nakładają na radców obowiązek chronienia niezależności w wykonywaniu zawodu. Mieści się w tym powinność niegodzenia się z narzucaniem reguł wykonywania zawodu naruszających ww. zasady.

Koordynator nie jest zwierzchnikiem radcy prawnego będącego pracownikiem zespołu. Ustawowe wyjątki przewidziane są w art. 9 ust. 3 URP, zgodnie z którym w organie państwowym i samorządowym ustawodawca dopuszcza wykonywanie zawodu radcy prawnego nie tylko na samodzielnym stanowisku podległym bezpośrednio kierownikowi danego organu, ale także w wyodrębnionej wieloosobowej strukturze organizacyjnej powołanej do świadczenia pomocy prawnej (np. w departamencie, wydziale, zespole). W konsekwencji, bezpośrednim zwierzchnikiem radcy prawnego zatrudnionego w takiej strukturze nie będzie kierownik jednostki organizacyjnej (organu państwowego lub samorządowego), lecz kierownik danej komórki organizacyjnej (np. inny radca prawny pełniący funkcję dyrektora departamentu prawnego). Ponadto w organie państwowym r.p. może być zatrudniony także w innej (niż prawna) komórce organizacyjnej i świadczyć pomoc prawną (z założenia — bardziej wyspecjalizowaną, np. z zakresu gospodarowania nieruchomościami) na rzecz tej komórki. Także w tym przypadku r.p. będzie wyjątkowo podlegał kierownikowi konkretnej komórki organizacyjnej, a nie bezpośrednio kierownikowi całej jednostki organizacyjnej (organu).

Sprzeciw ministra

Sprzeciw Ministra Sprawiedliwości (MS) od uchwały wpisowej Rady OIRP

Sprzeciw Ministra = Rada OIRP zawiadamia, w terminie 30 dni, MS o każdej uchwale o wpisie na listę radców lub aplikantów radcowskich, jak i o odmowie wpisu.

Wpis na listę uważa się za dokonany, jeżeli MS nie sprzeciwi się w terminie 30 dni od dnia otrzymania uchwały wraz z aktami osobowymi wpisanego. MS wyraża sprzeciw w formie dec. administracyjnej. Sprzeciw MS może być zaskarżony przez zainteresowanego do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia sprzeciwu.

Wpis na listę radców prawnych

Uchwała rady OIRP w spr. wpisu na listę radców powinna być podjęta w terminie 30 dni od złożenia wniosku (tylko na wniosek).
Od uchwały służy odwołanie do Prezydium KRRP w terminie 14 dni od daty doręczenia uchwały.
Od uchwały Prezydium KRRP odmawiającej wpisu na listę radców służy odwołanie do MS, zgodnie z pa.
Od ostatecznej decyzji MS zainteresowanemu oraz Prezydium KRRP służy skarga do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.
W wypadku niepodjęcia uchwały przez radę OIRP w terminie 30 dni od złożenia wniosku o wpis, lub niepodjęcia uchwały przez Prezydium KRRP w terminie 30 dni od doręczenia odwołania, zainteresowanemu służy skarga do sądu administracyjnego.

Sprzeciw MS jest decyzją administracyjną i tak jak każda decyzja administracyjna może być zaskarżony przez zainteresowanego do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia sprzeciwu.

Uprawnienie MS jest środkiem nadzoru nad działalnością samorządu zawodowego.

Minister może się sprzeciwić wpisowi, ale nie odmowie wpisu.

Wykonanie uchwały o wpisie na listę radców prawnych podlega odroczeniu do czasu upływu 30 dniowego terminu od otrzymania przez ministra uchwały wraz z aktami sprawy.

Wniesienie sprzeciwu jest równoznaczne z uchyleniem uchwały organu I instancji w postępowaniu odwoławczym. Zainteresowany może wnieść skargę do sądu administracyjnego i uzyskać uchylenie sprzeciwu lub stwierdzenie jego nieważności, w następstwie czego decyzja o wpisie na listę będzie mogła zostać wykonana. W przypadku nie wniesienia skargi do sądu administracyjnego lub nie uzyskania uchylenia bądź stwierdzenia nieważności decyzji ministra o wniesieniu sprzeciwu, wpis na listę nie będzie dokonany.

Sprzeciw ministra jest decyzją administracyjną. Działa on jednak nie w trybie odwoławczym ale na podstawie szczególnego przepisu. Sprzeciw wymaga uzasadnienia i podlega doręczeniu zainteresowanemu. Na decyzję MS o sprzeciwie, skarga przysługuje tylko zainteresowanemu. Nie przysługuje natomiast radzie izby. Warunkiem skutecznego wniesienia skargi do sądu administracyjnego jest wcześniejsze zwrócenie się do MS z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Skreślenie z listy radców prawnych

Skreślenie z listy radców następuje w wypadku:

wniosku radcy prawnego,
choćby częściowego ograniczenia zdolności do czynności prawnych,
utraty z mocy wyroku sądowego praw publicznych,
nieuiszczania składek członkowskich za okres dłuższy niż jeden rok,
śmierci radcy prawnego,
orzeczenia dyscyplinarnego lub wyroku sądowego o pozbawieniu prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego.

Termin na podjęcie uchwały o skreśleniu = Uchwała rady OIRP w sprawie skreślenia z listy radców powinna być podjęta w terminie 30 dni od powzięcia wiadomości o zaistnieniu zdarzenia, o którym mowa w art. 29. Przepis art. 28 ust. 5–7 stosuje się odpowiednio.

Od uchwały, zainteresowanemu służy odwołanie do Prezydium KRRP w terminie 14 dni od dnia doręczenia uchwały. Uchwała Prezydium KRRP powinna być podjęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia odwołania.

Od uchwały Prezydium KRRP zainteresowanemu służy odwołanie do Ministra Sprawiedliwości (MS), zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego.

Od ostatecznej decyzji MS zainteresowanemu oraz Prezydium KRRP służy skarga do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.

Wstrzymanie; skutki skreślenia = W wypadku gdy przeciwko radcy toczy się postępowanie dyscyplinarne albo sądowe o przestępstwo zagrożone dodatkową karą pozbawienia praw publicznych lub prawa do wykonywania zawodu, do czasu zakończenia takiego postępowania można odmówić skreślenia z listy radców pomimo wniosku radcy prawnego, o którym mowa w art. 29 pkt 1.

Skreślenie - termin

TERMIN DO PODJĘCIA PRZEZ RADĘ OIRP UCHWAŁY O SKREŚLENIU Z LISTY RADCÓW PRAWNYCH

Od uchwały Prezydium KRRP zainteresowanemu służy odwołanie do MS, zgodnie z kpa.

Od ostatecznej decyzji MS zainteresowanemu oraz Prezydium KRRP służy skarga do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.

Skreślenie z listy radców następuje w wypadku:

wniosku radcy prawnego,
choćby częściowego ograniczenia zdolności do czynności prawnych,
utraty z mocy wyroku sądowego praw publicznych,
nieuiszczania składek członkowskich za okres dłuższy niż jeden rok,
śmierci radcy prawnego,
orzeczenia dyscyplinarnego lub wyroku sądowego o pozbawieniu prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego.