Niezależność radcy prawnego
W URP zawarto regulacje gwarantujące niezależność radcy prawnemu przy wykonywaniu czynności zawodowych. Większość z nich dotyczy wykonywania zawodu radcy prawnego w ramach stosunku pracy (gdyż tu ryzyko ograniczenia niezależności radcy prawnego jest największe) i wskazuje na konieczność odpowiedniego zorganizowania świadczenia pomocy prawnej w ramach stosunku pracy.
Gwarancją niezależności jest:
- zajmowanie samodzielnego stanowiska pracy podległego bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej (art. 9 ust. 1);
- zakaz polecenia radcy prawnemu wykonywania czynności wykraczających poza zakres pomocy prawnej (art. 9 ust. 4);
- samodzielne prowadzenie spraw przed organami orzekającymi (art. 14);
- niezwiązanie poleceniem co do treści opinii prawnej (art. 13);
- obowiązek wyłączenia się od wykonywania czynności zawodowych w sytuacji konfliktu interesów (art. 15)
Z treści tego przepisu można wywnioskować, że a contrario, pracodawca może wydawać radcy prawnemu polecenia mieszczące się w zakresie pomocy prawnej. Niewątpliwie polecenia pracodawcy nie mogą dotyczyć sposobu załatwienia spraw (co byłoby naruszeniem zasad opisanych w pkt. c i d). Pracodawca może natomiast ustalić kolejność załatwianych przez radcę spraw, oznaczając niektóre z nich jako pilne. Polecenia "dozwolone" mogą odnosić się zatem do organizacyjnej sfery świadczenia pomocy prawnej.
Samodzielność radcy prawnego doznaje pewnych ograniczeń wynikających z zakresu udzielonego mu pełnomocnictwa i Kodeksu Etyki:
- r.p. powinien uzyskać zgodę klienta, w miarę możliwości pisemną, na zaniechanie wniesienia środka odwoławczego od orzeczenia kończącego sprawę w danej instancji;
- jeżeli r.p. ocenia, że wniesienie środka odwoławczego jest bezzasadne, a klient się z tym stanowiskiem nie zgadza, radca powinien wypowiedzieć pełnomocnictwo w takim terminie, aby umożliwić klientowi powierzenie sprawy innej osobie i wniesienie środka odwoławczego albo wnieść środek odwoławczy na wyraźne żądanie klienta, zwracając się o pisemne potwierdzenie dokonania tej czynności na wyraźne żądanie klienta (podobnie w przypadku wniesienia pozwu, wniosku); nie powinien jednak wnosić środka odwoławczego, jeżeli w sposób oczywisty naruszałoby to wymogi ustawowe.
- samodzielność nie zwalnia od informowania klienta o przebiegu sprawy i jej wyniku w sposób uzgodniony;
Obowiązek formułowania opinii w sposób niezależny od jakichkolwiek nacisków i poleceń został rozszerzony przez Kodeks Etyki, zgodnie z którymi przy wykonywaniu zawodu r.p. obowiązany jest kierować się prawem; żadne okoliczności pozaprawne, nie mające bezpośredniego związku z obiektywnie ocenionym stanem faktycznym sprawy, albo wyrażone przez kogokolwiek polecenia, czy wskazówki, nie zwalniają radcy prawnego z obowiązku rzetelnego i uczciwego wykonywania czynności zawodowych.
