Odmowa świadczenia pomocy prawnej, wypowiedzenie pełnomocnictwa – według ustawy o radcach prawnych
Art. 22 ust. 1 URP: Radca prawny może odmówić udzielenia pomocy prawnej tylko z ważnych powodów.
Omawiany przepis nakłada na r.p. powinność świadczenia pomocy prawnej podmiotowi, który się po nią zgłasza. Istotą zawodu jest bowiem świadczenie tej pomocy a jej celem – ochrona prawna interesów tych podmiotów. Odmowa świadczenia pomocy jest więc zachowaniem wyjątkowym.
Ważnymi powodami uzasadniającymi odmowę udzielenia pomocy prawnej są:
- sytuacje kolizji interesów (art. 15 URP, art. 22 Kodeksu Etyki – co do szczegółów patrz pytanie 11);
- przyjęcie już innych spraw uniemożliwiające terminową realizację kolejnego zlecenia;
- kolizja terminów procesowych;
- brak wystarczających umiejętności specjalistycznych i doświadczenia zawodowego do prowadzenia danej sprawy.
- gdy choroba lub wypadek losowy uniemożliwiają prowadzenie sprawy.
Powody odmowy powinny być przedstawione przez r.p. zainteresowanemu.
W przypadku gdy r.p. zostaje wyznaczony przez radę OIRP w trybie art. 117 kodeksu postępowania cywilnego (pomoc prawna z urzędu) wyznaczenie przez organ samorządu zawodowego jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa w sprawie a prowadzenie sprawy stanowi obowiązek zawodowy i korporacyjny radcy prawnego. Zgodnie z art. 119 § 2 KPC r.p. może z ważnych przyczyn wnosić o zwolnienie go od obowiązku zastępowania strony w procesie. Rada OIRP, zwalniając r.p., wyznaczy jednocześnie innego r.p..
Art. 22 ust. 2 URP: Radca prawny, wypowiadając pełnomocnictwo, umowę zlecenia lub umowę o pracę, obowiązany jest wykonać wszystkie niezbędne czynności, aby okoliczność ta nie miała negatywnego wpływu na dalszy tok prowadzonych przez niego spraw.
Radca prawny może, a w niektórych przypadkach nawet ma obowiązek (art. 15 URP, art. 22 Kodeksu Etyki – co do szczegółów patrz pytanie 11) wypowiedzieć umowę na podstawie której świadczy pomoc prawną lub pełnomocnictwo.
Z Kodeksu Etyki wynika, że ponadto przyczyną wypowiedzenia pełnomocnictwa może być:
- utrata zaufania pomiędzy radcą prawnym a klientem;
- niezapłacenie umówionego wynagrodzenia przez klienta ;
- rozbieżne poglądy co do wniesienia środka odwoławczego.
Z wymaganej od radcy prawnego staranności zawodowej wynika obowiązek takiego działania, by dokonane wypowiedzenie pełnomocnictwa nie miało dla mocodawcy niekorzystnych skutków.
Kodeks Etyki wskazuje, że radcy prawnemu wolno zrezygnować z przyjętego zlecenia w taki sposób, by klient – dla ochrony własnych interesów – mógł skorzystać z pomocy prawnej innej osoby.
Jeżeli przyczyną wypowiedzenia pełnomocnictwa są rozbieżne poglądy co do wniesienia środka odwoławczego r.p. powinien wypowiedzieć je w takim terminie aby umożliwić klientowi powierzenie sprawy innej osobie i wniesienie środka odwoławczego w terminie.
Art. 94 § 2 KPC stanowi, że r.p., który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku. Dotyczy to również radcy prawnego ustanowionego dla strony zwolnionej od kosztów sądowych w wypadku zwolnienia go od obowiązku zastępowania strony w procesie.
