Substytucja wg ustawy o radcach prawnych
Substytucja = dalszego pełnomocnictwa można udzielić:
- innemu radcy,
- prawnikowi zagranicznemu wykonującemu stałą praktykę w RP
W razie potrzeby dziekan rady OIRP wyznacza z urzędu zastępcę radcy prawnego, który został skreślony z listy radców albo nie może czasowo wykonywać czynności zawodowych.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 URP r.p. może udzielić dalszego pełnomocnictwa (substytucji) innemu radcy prawnemu, adwokatowi, prawnikowi zagranicznemu wykonującemu stałą praktykę w zakresie wynikającym z ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.
W razie potrzeby dziekan rady okręgowej izby radców prawnych wyznacza z urzędu zastępcę radcy prawnego, który został skreślony z listy radców prawnych albo nie może czasowo wykonywać czynności zawodowych. Decyzja dziekana upoważnia wyznaczonego r.p. do prowadzenia podejmowanych spraw i jest równoznaczna z udzieleniem dalszego pełnomocnictwa procesowego (art. 21 ust. 2 URP).
Uprawnienie do udzielania "dalszego pełnomocnictwa" obejmuje przede wszystkim uprawnienie do udzielania "dalszego" pełnomocnictwa procesowego, ale również pełnomocnictwa do wykonywania wszelkich innych pozaprocesowych czynności faktycznych i prawnych dokonywanych przez r.p. w imieniu mocodawcy w ramach świadczonej przez niego pomocy prawnej.
Pełnomocnik substytucyjny jest samodzielnym pełnomocnikiem strony, a nie pierwszego pełnomocnika i jest upoważniony z mocy ustawy do wszystkich czynności, do których upoważniony jest udzielający substytucji r.p.. Substytucja może jednak ograniczać zakres działania pełnomocnika substytucyjnego pod względem rzeczowym lub czasowym.
Udzielenie pełnomocnictwa substytucyjnego nie uchyla kompetencji pełnomocnika głównego, jednakże wygaśnięcie pierwszego pełnomocnictwa powoduje wygaśnięcie pełnomocnictwa substytucyjnego.
Okoliczności upoważniające r.p. do powierzenia substytutowi reprezentowania klienta nie są w ustawie zdefiniowane. Stosuje się przez analogię odpowiednie przepisy ustawy Prawo o adwokaturze (art. 25 ust. 3). Przepis ten przewiduje możliwość udzielenia substytucji przez adwokata gdy nie może on osobiście wziąć udziału w rozprawie lub wykonać osobiście poszczególnych czynności w sprawie.
Warto zauważyć, że nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, które weszła w życie dnia 7 października 2007 r. zniosła w stosunku do pełnomocnictwa udzielonego przez osobę fizyczną składanego przez r.p. wymóg zawarcia oświadczenia pełnomocnika, że nie pozostaje on w stosunku pracy.
Należy również podkreślić, iż nowelizacja wprowadzona ustawą z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw przyniosła zmianę kręgu osób, które mogą występować w roli pełnomocnika substytucyjnego radcy prawnego. W obecnie obowiązującym stanie prawnym aplikant radcowski nie może być pełnomocnikiem substytucyjnym radcy prawnego. Warto jednak mieć na względzie, że zgodnie z art. 351 ust. 1 i 2 URP po upływie określonego czasu od rozpoczęcia aplikacji radcowskiej aplikant radcowski może zastępować r.p. (szczegóły – patrz pytanie 15).
