Wykonywanie zawodu radcy prawnego w ramach stosunku pracy (Zob. Kodeks Pracy)
W ramach stosunku pracy:
- zajmuje samodzielne stanowisko podległe bezpośrednio kierownikowi jednostki.
- 2 lub więcej radców = 1 koordynator pomocy prawnej.
- Radca może być zatrudniony jednocześnie w więcej niż jednej jednostce organizacyjnej i wymiarze przekraczającym jeden etat.
Specyficzna forma stosunku pracy, która nie powoduje zależności zawodowej radcy od podmiotu, z którym jest związany umową o pracę.
Gwarancje niezależności:
- zajmowanie samodzielnego stanowiska pracy podległego bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej,
- zakaz polecenia radcy prawnemu wykonywania czynności wykraczających poza zakres pomocy prawnej,
- samodzielne prowadzenie spraw przed organami orzekającymi,
- niezwiązanie poleceniem co do treści opinii prawnej.
- Obowiązek uzyskania opinii rady OIRP przed dokonaniem wypowiedzenia.
Rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem z radcą prawnym przez jednostkę organizacyjną z powodu nienależytego wykonywania obowiązków radcy prawnego wynikających z URP może nastąpić po uprzednim zasięgnięciu opinii rady OIRP. Opinia ta winna być przesłana jednostce organizacyjnej w terminie 14 dni od dnia otrzymania od tej jednostki zawiadomienia o zamiarze rozwiązania stosunku pracy.
"Samodzielne stanowisko" to takie usytuowanie radcy prawnego w strukturze danej jednostki organizacyjnej, które eliminuje jego podległość pracowniczą jakiemukolwiek szczeblowi pośredniemu pomiędzy nim a kierownikiem tej jednostki.
Celem art. 9 ust. 1 URP jest zapewnienie stałego i bezpośredniego kontaktu radcy prawnego z osobą podejmującą istotne decyzje w sferze interesów danej jednostki organizacyjnej, (m.in. umożliwienie niezakłóconego ingerencją innych osób przepływu zapytań, opinii, porad i stanowisk). Powyższa regulacja przyczynia się do umocnienia prestiżu i podkreślenia pozycji radcy prawnego w danej jednostce.
Z zasady bezpośredniej podległości kierownikowi jednostki organizacyjnej wynika, iż nawet zatrudnienie w tej jednostce organizacyjnej kilku radców prawnych na samodzielnych stanowiskach lub w ramach jednej komórki organizacyjnej nie może stwarzać pomiędzy nimi stosunku podległości służbowej w zakresie czynności zawodowych. Z przyczyn organizacyjnych niezbędne jest wówczas powierzenie jednemu z nich koordynacji pomocy prawnej w tej jednostce (art. 9 ust. 2). Koordynacja nie jest ani kontrolą, ani nadzorem, ani też kierownictwem — to uprawnienie wykonywane wobec podmiotów bezpośrednio niepodporządkowanych (działających samodzielnie), dla zharmonizowania ich działalności.
Czynności koordynacyjne to m.in.:
- rozdział spraw do załatwienia bądź prowadzenia,
- czuwanie nad zapewnieniem ciągłości pomocy prawnej,
- nadzór nad obsługą administracyjną zespołu radców prawnych lub prowadzenie (gdy nie ma pracownika administracyjnego) stosownej dokumentacji (repertoria, terminarze),
- kontrola przestrzegania terminów procesowych.
Koordynator nie jest uprawniony do merytorycznej ingerencji w sposób wykonywania zawodu przez współpracujących z nim radców prawnych. Zgodnie z art. 37 Kodeksu Etyki, "Radca prawny, koordynujący prace zespołu, nie może naruszać niezawisłości i samodzielnościradców prawnych zatrudnionych w koordynowanym zespole w wykonywaniu ich obowiązków zawodowych". Kodeks Etyki nakładają na radców obowiązek chronienia niezależności w wykonywaniu zawodu. Mieści się w tym powinność niegodzenia się z narzucaniem reguł wykonywania zawodu naruszających ww. zasady.
Koordynator nie jest zwierzchnikiem radcy prawnego będącego pracownikiem zespołu. Ustawowe wyjątki przewidziane są w art. 9 ust. 3 URP, zgodnie z którym w organie państwowym i samorządowym ustawodawca dopuszcza wykonywanie zawodu radcy prawnego nie tylko na samodzielnym stanowisku podległym bezpośrednio kierownikowi danego organu, ale także w wyodrębnionej wieloosobowej strukturze organizacyjnej powołanej do świadczenia pomocy prawnej (np. w departamencie, wydziale, zespole). W konsekwencji, bezpośrednim zwierzchnikiem radcy prawnego zatrudnionego w takiej strukturze nie będzie kierownik jednostki organizacyjnej (organu państwowego lub samorządowego), lecz kierownik danej komórki organizacyjnej (np. inny radca prawny pełniący funkcję dyrektora departamentu prawnego). Ponadto w organie państwowym r.p. może być zatrudniony także w innej (niż prawna) komórce organizacyjnej i świadczyć pomoc prawną (z założenia — bardziej wyspecjalizowaną, np. z zakresu gospodarowania nieruchomościami) na rzecz tej komórki. Także w tym przypadku r.p. będzie wyjątkowo podlegał kierownikowi konkretnej komórki organizacyjnej, a nie bezpośrednio kierownikowi całej jednostki organizacyjnej (organu).
